حمام نصر خلخال
قدمت حمام نصر خلخال به دوره قاجار برمی‌گردد. بر اساس روایات تاریخی (تاریخ گیلان و دیلمستان، سیری در تاریخ آذربایجان و...) این حمام به دلیل خشک‌سالی سال 1228 در هروآباد (خلخال) برای تأمین نیازهای اهالی محل به صورت عام‌المنفعه ساخته شده است. سبک معماری این بنا مانند سبک حمام‌های ایرانی است. ورودی حمام به هشتی و ازآنجا به پیشخوان ختم می‌شود. سربینه دارای نقاشی‌های زیبا و مربع شکل و چهار بازوی کناری از حمام‌های تاریخی پیروی می‌کند. گرمخانه، هشت‌ضلعی و مرتبط با فضاهای خدماتی و خزینه است. ورود به هشتی از طریق پیشخوان امکان‌پذیر است و کف آن پایین‌تر از سطح خیابان واقع‌شده و با دو پله به سطح پیاده‌رو می‌رسد. این قسمت دو ورودی دارد. یک ورودی به هشتی که مابین سربینه و فضای بیرون قرارگرفته و ورودی دیگر با چرخشی به سربینه ختم می‌شود و مانع دیدمستقیم به سربینه است. دالانی نیز به ابعاد 1 / 16 × 1 / 4 متر در قسمت شمالی به بنا الحاق شده که این فضا نیز به هشتی ورودی ختم می‌شود. این راهرو با سه دالان ورودی با گرمخانه در ارتباط می‌باشد به‌احتمال‌قوی این دالان محل چال‌حوض حمام بوده است. کاربندی سربینه به شکل کلاه درویشی می‌باشد. پس از سربینه میاندر و سپس گرمخانه قرارگرفته است. این بخش هشت ضلعی در ارتباط با فضاهای خدماتی و خزینه می‌باشد. اتاق تنظیف در سمت شمال گرمخانه به شکلی طراحی‌شده که در حاشیه قرار بگیرد و با گردش و پیچش جرزها دید مستقیم به داخل مسدود شود. سرویس بهداشتی نیز با میاندر در ارتباط است. در ضلع پشتی خزینه تون آتشدان و تأسیسات مورد نیاز جهت گرم کردن آب قرار گرفته که بعدها تخریب‌شده است.
پی بنا از سنگ و ملات آهکی ریخته شده و دارای پایه‌های آجری به ضخامت 80 الی 100 سانتی‌متر می‌باشد. جرزها و دیوار‌های ضخیم این حمام به وسیله سنگ و آجر با ملات آهک اجراشده است. پوشش سقف طاق و گنبد است و برای تبدل طرح مربع به دایره گنبد کاربندی بکار رفته است. پنج و هفت، کلیل، گهواره‌ای و کشکولی قوس‌های مورداستفاده در طاق‌های این بنا هستند
در حال حاضر پنج لایه تزئینی درسربینه وجود دارد که تنها لایه اصلی و لایه چهارم ارزش هنری و تاریخی دارند. کاربندی‌های اجراشده در سربینه و گرمخانه دیگر تزیینات قابل‌توجه هستند.
پس از پایان عملیات مرمتی در سال 1386 این حمام به‌عنوان موزه مورد بهره برداری قرار گرفت. 150 شیء باستانی در این موزه بخشی از تاریخ و فرهنگ منطقه را ارائه می‌کند.
با سابقه‌ترین شی این موزه مربوط به 6000 سال پیش از میلاد است. گوشواره‌های طلایی دوره ساسانی، گردنبند طلایی دوره هخامنشی، اشیاء سفالی نقش دار 3000 سال پیش، مجسمه گاو کوهان‌دار با بیش از 4000 سال قدمت و مجسمه حیوان دو سر 3000 ساله و … در این مکان در معرض دید است. علاوه بر این‌ها نسخه‌های خطی صحیفه سجادیه و قرآن کریم مربوط به قرن 13 هجری در این موزه نگهداری می‌شوند. علاوه بر تعدادی سنگ‌قبر، تعدادی سنگ‌نگاره نیز در موزه وجود دارد که رمزگشایی از خطوط و علائم روی آن‌ها و تعیین قدمت سنگ‌نگاره‌های مذکور توسط باستان شناسان ضروری به نظر می‌رسد. موزه خلخال سومین موزه استان اردبیل بعد از موزه شیخ صفی‌الدین اردبیلی و موزه باستان‌شناسی مشگین‌شهر است.
| 
